Bedrijven dreigen sneller te worden aangepakt bij schijnzelfstandigheid zzp’ers

De Belastingdienst vindt dat bedrijven die in de fout gaan met zzp’ers, eerder kunnen worden aangepakt dan demissionair staatssecretaris Eric Wiebes van Financiën vorig jaar heeft gezegd. Wiebes zei dat de dienst bij schijnzelfstandigheid voorlopig alleen zou optreden tegen een handvol ‘evident kwaadwillenden’. De fiscus heeft veel meer opdrachtgevers van zzp’ers in het vizier.

De ruimere toepassing van het begrip ‘evident kwaadwillenden’ door de Belastingdienst blijkt volgens belastingadviseurs uit twee interne memo’s van de dienst. Die heeft het ministerie van Financiën in augustus vrijgegeven nadat een beroep was gedaan op de Wet openbaarheid van bestuur.

Slapende honden

Wegens de richtlijnen die in de memo’s staan, raden adviseurs hun klanten aan terughoudend te zijn met het voorleggen van opdrachtovereenkomsten met zzp’ers aan de Belastingdienst. Dat voorkomt dat slapende honden worden wakker gemaakt, luidt hun advies.

‘’Je moet de vraag stellen of je als bedrijf nog wel een modelovereenkomst moet voorleggen aan de Belastingdienst’’

• Belastingadviseur Jurgen Stormmesand

Wiebes schortte vorig jaar de handhaving van de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) op. Reden daarvoor waren problemen bij de totstandkoming van modelovereenkomsten om met zzp’ers te kunnen werken zonder navorderingen van loonheffing te hoeven vrezen.

Samenspanning en uitbuiting

Bij het opschorten van de handhaving — inmiddels tot 1 juli 2018 — maakte de VVD-staatssecretaris een uitzondering voor ‘evident kwaadwillenden’. Daarbij zou het volgens Wiebes hooguit om tien gevallen gaan, waar de termen fraude, zwendel, valsheid, samenspanning en uitbuiting op van toepassing zouden zijn.

Volgens de memo’s kunnen bedrijven echter veel sneller in de categorie ‘evident kwaadwillenden’ belanden. Dat is vooral het geval als opdrachtgevers en -nemers, ondanks herhaaldelijke verzoeken van de Belastingdienst, geen aanpassingen aanbrengen in modelovereenkomsten die de fiscus heeft afgekeurd. Ook als bedrijven en zzp’ers aanwijzingen negeren om hun werkwijze te veranderen zodat er volgens de fiscus geen sprake is van een dienstbetrekking, kan de fiscus loonbelasting en sociale premies naheffen bij opdrachtgevers en boetes opleggen. Voorbeelden hiervan uit de praktijk zijn tot nu toe niet bekend.

Tijdlijn

De omstreden zzp-wet DBA blijft voor onduidelijkheid zorgen. Een overzicht vangebeurtenissen na het verdwijnen van de VAR.

Niet mee te werken

‘De fiscus stelt in modelovereenkomsten zaken voor waarmee bedrijven niet kunnen werken’, zegt belastingadviseur Jan-Bertram Rietveld van EY. ‘Maar als je de overeenkomst niet aanpast, kan de Belastingdienst je als kwaadwillend aanmerken en naheffingen en boetes opleggen. Dan kan het aantrekkelijker zijn om niet met de Belastingdienst te praten en in ieder geval tot 1 juli volgend jaar op oude voet verder te werken met zzp’ers. Daarom hebben sommige van mijn klanten na het verschijnen van dememo’s afgezien van een gesprek met de fiscus.’

Rietveld zegt dezelfde geluiden van collega’s bij andere kantoren te horen. Jurgen Stormmesand van Meijburg & Co Belastingadviseurs herkent dat.’Gebruikmaken van een bestaande modelovereenkomst is vaak beter, dan als bedrijf een overeenkomst voor te leggen aan de Belastingdienst’, zegt hij.

Meer handhavingszaken

De uitleg van ‘evident kwaadwillenden’ in de memo’s heeft Stormmesand verbaasd: ‘Het is de vraag of overeenkomsten die niet juist zijn of die nietjuist worden toegepast in de categorie vallen van opzet, fraude en zwendel.’ De interpretatie van de fiscus kan in ieder geval tot veel meerhandhavingszaken leiden dan het aantal dat Wiebes eerder in antwoorden op Kamervragen noemde, aldus de adviseur.

De Belastingdienst zegt in een reactie geen licht te zien tussen deomschrijving van kwaadwillenden uit de memo’s en de definitie van de staatssecretaris. Het aantal voorgelegde overeenkomsten is volgens de dienstin de loop van de vakantieperiode gedaald, maar kent nu weer een stijgende lijn. Dat adviseurs klanten soms afraden een overeenkomst te latengoedkeuren, is bij de Belastingdienst niet bekend, aldus een woordvoerder.
Bron: fd